Jefke 'de facteur' Hendrickx
- Peter Crombecq
- 14 jun
- 9 minuten om te lezen
Jefke Hendrickx was een legendarische figuur in Edegem. Hij was geboren in 1903 en werd facteur in 1929. In 1937 trouwde hij met boerin Melanie Leys van het Boerenlegerhof en samen kregen ze 10 kinderen. Jefke was tot 1969 facteur en heeft een ontelbaar aantal brieven in onze bussen gestoken.
Dit is het verhaal van zijn familie.
De laatste pachters van het Boerenlegerhof
Uit Lier kwamen op 21 oktober 1913 Alfons Leys, zijn vrouw Maria Keersmaekers en hun 8 kinderen[i]. Zij pachtten een hoeve aan de Gasthuisstraat 31, vandaag te situeren ter hoogte van de Terlindenlaan 26-28. Die hoeve was eigendom van Den Baron van Hof ter Linden en werd op 5 februari 1945 vernietigd door een Duitse V-bom[ii]. Het gezin bleef er 14 jaar boeren, tot 1927. Toen kwam het Boerenlegerhof vrij, je weet wel, de grote hoeve voor Kasteel Arendsnest. De vorige boeren, de familie De Weerdt[iii], waren ermee gestopt.
![Het Boerenlegerhof (bron: “Edegem, dat boerendorp van toen[iv]”)](https://static.wixstatic.com/media/4f4777_75afaa3a45ae4470bdd1f913e71c3f9f~mv2.jpg/v1/fill/w_980,h_635,al_c,q_85,usm_0.66_1.00_0.01,enc_avif,quality_auto/4f4777_75afaa3a45ae4470bdd1f913e71c3f9f~mv2.jpg)
De familie Leys nam de pacht over en verhuisde op 1 oktober 1927 naar het Boerenlegerhof[v]. Alfons en Maria hadden 4 zonen (Louis, Gust, Frans en Fons) en 4 dochters (Roos, Stans, Finke en Melanie). Alfons beheerde het boerenbedrijf samen met zijn zonen Gust en Fons, die het nog decennialang zouden uitbaten. Vader Alfons overleed in 1934, 72 jaar oud. Wie ook in het bedrijf kwam, was landbouwer Bernard ‘Naar’ Vermeulen. Die was getrouwd met Roos Leys, de oudste dochter van Alfons. De families Leys en Vermeulen, die laatste afkomstig van Putte, hadden elkaar werkelijk gevonden. Een andere zus Leys, Stans, trouwde met Gerard, een broer van Bernard Vermeulen.
En nog een andere broer van de Vermeulens had zijn oog laten vallen op Melanie, de jongste Leys. Maar die wou niet, “genen boer”, zei ze, en ze draaide zich om.
Toen ook de broers en vrijgezellen Gust en Fons Leys wat ouder werden, nam Bernard Vermeulen de pacht over. Samen met Roos Leys deden ze dat nog jarenlang, tot ook zij zichzelf wat rust gunden in 1960.
Hun dochter, Gerarda Vermeulen, was inmiddels getrouwd met Jos Mampaey en zij zouden de laatste pachters zijn van het Boerenlegerhof[vi]. Het koppel stopte in 1995; de hoeve was bijna 70 jaar gepacht door de familie. Het hoevecomplex werd dan volledig vernieuwd en kreeg de uitstraling zoals het die vandaag nog altijd heeft.
Maria Vermeulen, zus van Gerarda, trouwde met Georges Kerrebrouck van de boerderij van Hof Ter Linden. Hun zoon Koen creëerde samen met Heidi Konings de vandaag heel bekende ‘Pluk je fruit’-tuin aan de dreef.
Maar zoals gezegd, Melanie Leys had andere plannen; zij trouwde met een facteur …
De schoenmaker uit Eindhout
De boerenfamilie Karel Hendrickx en Roos Van Sant, gevestigd in Geel, was samengesteld uit 1 dochter en 9 zonen (waarvan er 1 jong overleed). Voor één erf zijn dat er veel te veel. En drie van die zonen zien we plots in Edegem verschijnen: Edward, Karel en Louis.
Edward zal trouwen met een Hellemans-telg en café De Kroon naast de dreef overnemen. Hij zal er ook een kolenhandel oprichten. Zijn nakomelingen zullen een belangrijke rol spelen bij de brandweer. Karel was een telefoonbediende. In dit verhaal volgen we Louis Hendrickx, schoenmaker, die zich in 1914 met zijn gezin vestigde in de Boerenlegerstraat 4, even later aan de overkant in nummer 3.
Louis was getrouwd met Maria Verwimp en samen hadden ze zes zonen en twee dochters, allen geboren in Eindhout bij Laakdal, waar mama Verwimp vandaan komt. Vader Louis overleed reeds twee jaar later, in 1916, thuis. Dochter Maria Coleta overleed er een jaar later ook, ze was vier. Maria Theresia hertrouwde met een vakgenoot van haar man, Gommaar Boon.
Het gezin bleef wonen in de Boerenlegerstraat 3 tot 1925. Na wat omzwervingen via de Hovestraat en de De Burletlaan landden ze in de Drie Eikenstraat 21, een van de verdwenen huisjes over het Zwaluwnest, een schoenwinkel. Daar zou Maria Theresia ook overlijden.
Van drie zonen, Jefke, Frans ‘Suske’ en Nicola, weten we zeker dat ze zijn opgeleid als schoenmaker. En Nicola zou inderdaad de schoenmakerij overnemen van zijn stiefvader en er zeker tot na de WO II schoenen blijven maken.
De schoenmakerij van Suske was in de Hovestraat (vandaag nr. 14)[vii].
Maar Jefke wou geen schoenen maken, hij had andere plannen; hij werd facteur.
En die facteur kwam Melanie Leys tegen …
Het gezin Jefke Hendrickx en Melanie Leys
Facteur Jefke Hendrickx trouwde met Melanie Leys op zaterdag 12 juni 1937 en ze gingen wonen in de Kontichstraat 4 (vandaag verdwenen)[viii]. De vier eerste kinderen werden ook in dat huis geboren, de 6 volgende in het Mortselse Sint-Jozefziekenhuis. Dochter Yvonne overleed na een week, het laatste kindje was een miskraam na 5 maanden.
Maar 8 kinderen werden groot in het kleine huisje aan de Kontichstraat. Maar dat was toen allemaal geen probleem. De 4 meisjes (Maria, Angèle, Lou(isa), Fonny) sliepen op de eerste verdieping in de kamer met het dakkapelletje. De 2 oudste jongens (Louis & Vital) sliepen in de dakkamer achter de 4 meisjes. De ouders met de 2 jongsten (Alice & Nicole) sliepen in de slaapkamer op het gelijkvloers, achter de woonkamer en de keuken.
Melanie, die nog graag meewerkte op de boerderij aan het Arendsnest, nam haar kinderen dikwijls mee en die hebben daar nog prettige herinneringen aan.
Dochter Maria Hendrickx vertelt
Het gezin had geen wagen en als er vervoer nodig was, konden ze rekenen op Jos Van Put, de velomaker op het gemeenteplein[ix]. Die stond altijd klaar om te helpen, zoals voor de communiefeesten. Maria herinnert zich nog dat Jos een tandem had ineengeknutseld van 5 fietsen achterelkaar, waarmee hij het gemeenteplein rondreed, tot groot jolijt van iedereen. Iets wat is blijven hangen tot op vandaag.
Toen Maria 16 jaar was, in 1955, verhuisde het gezin naar de Kontichstraat 51, een groter huis. Zelfs de broers van mama Melanie, Gust en Fons Leys, kwamen er op hun oude dag bijwonen. Dochter Maria ging in de vakanties mee met haar vader naar de Post op de hoek van de Hovestraat en de Doelveldstraat (vandaag Pita Karaca). Ze sorteerde daar de berg postkaartjes per straat, waarna papa zijn toer deed. Later nam haar jongere broer Vital die job over, maar, kwam ze pas jaren later te weten, die kreeg daar een cent voor. Het kot was toen veel te klein 😉.
De toer van vader Jefke was Edegem Centrum en Buizegem en hij deed dat 40 jaar lang. Niet dat Buizegem zo groot was in die beginjaren, maar dat rondeke zou wel flink toenemen!
Jefke speelde als kind bij voetbalclub Den Belgica. Tot iemand van Edegem Sport hem omkocht met een appelsien, voor Jefke een zeer zeldzame vrucht. Geen probleem, een appelsien is dat waard. Hij werd voor de rest van zijn leven een hevige supporter van Edegem Sport. Zodanig zelfs, dat hij, wanneer zijn dochter Maria binnenkwam met een gele blouse en een zwarte rok, plots zei: “Amaai, je ziet er goed uit!”. Tot zij vroeg naar het waarom van dit hoogst onverwachte compliment: het waren de kleuren van Edegem Sport, natuurlijk …
Uiteindelijk ging Jefke, na 40 jaar lang “van spleet tot spleet” te zijn gewandeld (dixit dochter Maria), met welverdiend pensioen. Dramatisch genoeg zou hij er niet lang van genieten; hij overleed 2 maanden na zijn pensionering. Hij kreeg een hersenbloeding.
Maria Hendrickx en Meneerke van Buizegem
Maria is trouwens vandaag een levende legende. Zij is inmiddels 85 jaar en speelde de voorbije twee jaren een belangrijke rol bij de Buizegemfeesten. De traditie wil dat er aan de inwoners gevraagd wordt of Meneerke van Buizegem ook het volgende jaar mag terugkomen. Die eer komt toe aan de inwoner van Buizegem die er het langst woont en die bereid is om aan de traditie deel te nemen. Zo heeft Maria Hendrickx, dochter van Jefke de facteur, de voorbije 3 jaar op het podium de vraag gekregen of Meneerke ook het volgende jaar mag terugkomen.
En Maria zei telkens ja!
Oef 😅.
Nancy, de facteur van Buizegem
Maria Hendrickx was getrouwd met Ludo Truyts, zaliger, en samen kregen ze 3 zonen: Mark (die zijn naam veranderde in Winnetou), Dirk en Patrick. Dirk maakte carrière bij Hansen. Patrick, hun jongste zoon, werkte bij de gemeente, onder meer in de reinigingsdienst en in het magazijn. Hij was lid van De Spuiters, een vriendenclub met mensen van de gemeente, De Post en de brandweer (Patrick en Winnetou waren ook vrijwilliger bij de brandweer). Wie ook lid was van De Spuiters, was Nancy Müller; zij werkte bij De Post en was facteur. Nancy had sinds 2001 een vaste postronde op Buizegem, waar Patrick weleens met de vuilkar passeerde. Nancy vertelt: “Op een gegeven moment stond ik met mijn postfiets brieven bij te laden toen Patrick met zijn vuilkar stopte om aan mij iets te komen vragen. Natuurlijk kreeg hij van de 2 mannen, die achter zijn vuilkar liepen, een fluitconcert. Maar hij had ineens geen tijd meer, want er was ergens brandalarm, waardoor hij meteen moest binnenrijden om die mannen af te zetten. Een dag later stond ik daar weer op dezelfde plaats en kwam Patrick daar weer met zijn vuilkar.
Deze keer kon hij zijn vraag afmaken en schreef hij zijn telefoonnummer op een blaadje papier met een bibberende hand, zo zenuwachtig was hij. En toen is alles begonnen en later zijn wij getrouwd.”
Patrick leed echter aan kanker en overleed in 2023.
Maar het unieke is natuurlijk dat Jefke de facteur navolging kreeg binnen zijn eigen familie; zijn schoonkleindochter deed dezelfde ronde opnieuw, 30 jaar later.
Een verhaal met wortels in de Edegemse geschiedenis, verteld door een bijzondere vrouw die het allemaal van heel dichtbij heeft meegemaakt: dankjewel Maria Hendrickx!
Peter Crombecq, juni 2025
Met dank aan Maria Hendrickx, Nancy Müller (die het verhaal aanbracht en gedocumenteerd had), Gert Glassée, Erik Laforce, Frank Neyens, de collega’s van het Historisch Archief en de reageerders op Facebook.
Dit verhaal is een bijdrage aan “Edegem’s verleden, bewaard voor de toekomst” van het Historisch Archief Edegem. Het Historisch Archief is toegewijd aan het behoud van het papieren en digitale geheugen van Edegem. Door het verzamelen, inventariseren en digitaliseren van documenten, boeken, foto’s, tijdschriften, plannen en meer, zorgt het Historisch Archief ervoor dat de geschiedenis van Edegem bewaard blijft voor toekomstige generaties.
Disclaimer
Het verhaal is gereconstrueerd op basis van een aantal bronnen. Ik ben me ervan bewust dat nieuwe informatie uit andere bronnen het verhaal kan aanvullen, nuanceren of aanleiding kan geven tot aangepaste inzichten.
Referenties
[i] De belangrijkste bronnen zijn de de registers van de burgerlijke stand, het kadaster en het archief van de familie Hendrickx.
[ii] HAE. Plannenkast. Verwoeste gebouwen in Edegem 1940-1945.
[iii] Peter Crombecq, “Hoe de families De Weerdt hun stempel drukten op het Edegem van vandaag”, te raadplegen via https://www.historischarchiefedegem.be/post/hoe-de-families-de-weerdt-hun-stempel-drukten-op-het-edegem-van-vandaag
[iv] Pierre Hens, André Mens, “Edegem, dat boerendorp van toen”, (Edegem: Davidsfonds, 2013),
Boek 1, p. 50.
[v] Pierre Hens, André Mens, “Edegem, dat boerendorp van toen”, o.c., Boek 1, p. 146.
[vi] Pierre Hens, André Mens, “Edegem, dat boerendorp van toen”, o.c., Boek 2, pp. 87-90.
[vii] Interview met Frank Neyens op 3 april 2025.
[viii] Interview met Maria Hendrickx op 18 maart 2025.
[ix] Peter Crombecq, “Twee Edegemse families en een professor die geschiedenis schrijft”, te raadplegen via https://www.historischarchiefedegem.be/post/twee-edegemse-families-en-een-professor-die-geschiedenis-schrijft
